Başkurt Kök Börü direnişi Rusya'yı korkutuyor mu?
Başkurt Kök Börü direnişi Rusya'yı korkutuyor mu?
Başkurtlar, Ural Dağları'nın her iki tarafında yaşayan Kıpçak Türklerindendir. Bazı boyları Macarlarla birlikte göç etmiştir.
Başkurtlar, Ural Dağları'nın her iki tarafında yaşayan Kıpçak Türklerindendir. Bazı boyları Macarlarla birlikte göç etmiştir.
Başkurt Kök Börü direnişi Rusya'yı korkutuyor mu?
Başkurtlar; Rusya Federasyonu Cumhuriyeti Başkurdistan'da ve Doğu Avrupa'nın Kuzey Asya ile buluştuğu Ural Dağları'nın her iki tarafını da kapsayan daha geniş tarihi Badzgard bölgesinde yaşarlar. Kıpçak Türklerindendirler. Başkurtların bazı boyları Macarlarla beraber göç etmişler. Aralarındaki ilişki Orta Çağ’da da sürmüş. Başkurt veya Başkurtlardan ilk kez haberdar olmam tarihçi Prof. Dr. Zeki Velidi Togan’ın biyografisi araştırırken olmuştu.
TKP kurucusu Mustafa Suphi Yoldaşın arkadaşı Başkurt Velidof
Teşkilat-ı Mahsusa’nın Rusya Masası Başkanının Komünist Yoldaş Mustafa Suphi olduğunu, bırakın çoğu kimse eski tüfek TKPliler dahi bilmez. Çünkü onun öldürülmesi gerçek kimliğini sır perdesiyle örtmüştür. Kısaca söz edelim. Teşkilat yönetiminin gerek görmesiyle Bolşevik İhtilali sürecinde Rusya’da yeni bir anlayışla örgütlenmeye gidildi. Bu çerçevede Türkiye Komünist Fırkasının Başkanı Mustafa Suphi, 1917 Şubat devriminde “Bütün Rusya Müslüman Hareketi’nin sol kanadında yer aldı ve Müslüman Kongresi Yürütme Komitesi sekreterliği için Moskova’ya davet edildi. Mayıs 1917’de, Bütün Rusya Müslümanları Kurultayı’nda genel sekreterliğe seçildi.
Mustafa Suphi’nin en yakın yakın arkadaşı kimdi dersiniz? Hem Çarlık hem de Sovyet döneminde Ruslar’a karşı mücadelesiyle tanınan, Başkurt Özerk hükümetinin (Otonom Cumhuriyeti) öncülerinden, savaş bakanı ve ardından Hükümet Başkanı olan Türkçü Turancı Zeki Velidi Togan'dı. Prof. Zeki Velidi Togan; Sovyet Askeri İstihbaratı “GRU” tarafından arandığı dönemde Türkiye Komünist Fırkası Başkanı Mustafa Suphi'nin Bakü'deki konutunda saklanmıştı.
1917 Bolşevik İhtilâli ile ortaya çıkan fırsatı değerlendirmek isteyen Başkurt Türkleri, A. Zeki Velidi Togan (o zamanlar Velidof) önderliğinde, o günlerde düzenlenen Rusya Müslümanları Kurultayı’na katılarak ihtilâlin vaat ettiği, halkların eşitliği ilkesi çerçevesinde haklarını korumaya çalıştılar. Önce Kazan Türkeri’yle İdil-Ural Tatar Devleti’ni kurmak için uğraşan Başkurtlar, anlaşma sağlanamayınca aynı işi Kazak Türkeri’yle yapmak istediler. Fakat Kazaklar ’la da anlaşma olmayınca 1919’da yine Ahmet Zeki Velidi başkanlığında Başkurt Otonom Cumhuriyeti’ni kurdular. Fakat bir müddet sonra bu küçük Başkurt Cumhuriyeti Kızıl ordu tarafından ortadan kaldırıldı.
Günümüzde Başkurdistan
Asya ile Avrupa’nın kesiştiği Ural Dağlarının güneyinde yer alan Başkurdistan Cumhuriyeti, 4 milyonu aşkın nüfusuyla Rusya Federasyonu’na bağlı en kalabalık özerk bölgesi. Otonom bir statüde Rusya Federasyonu kontrolünde bulunuyor.
Başkurdistan’da 3000’den fazla mineral hammadde yatakları, 200’den fazla petrol yatakları, 60’ı aşkın tabii kaynaklar mevcut. Halkın başlıca geçim kaynakları çiftçilik ve hayvancılıktır. Ormanlık kesimlerde kereste üretimi, avcılık, arıcılık yapıyorlar. Büyük bir kısmı ise maden ve petrol endüstrisinde çalışıyor. 1979 sayımına göre ülkedeki toplam 3.844.280 olan nüfusun 935.880’ini Başkırtlar, 940.446’sını Tatarlar, geri kalanlarını Ruslar ve Ukraynalılar teşkil eder. 2010 sayımına göre nüfusun 1.172.300’ü Başkurt olarak görülmekte ve halkın %36,3’ünü Ruslar, %29,8’ini Başkurtlar %24,1’ini ise Tatarlar oluşturmaktadır. Bunun dışında kalan %9,8’lik kısmını ise Çuvaşlar ve diğerleri oluşturmaktadır.
Ülkedeki Müslüman ve Türklerin toplam sayısı %50'den fazla. Ayrıca yaklaşık 100 bin Çuvaş, 100 bin Mari ve diğer halklar var: Udmurtlar, Mordovyalılar. Başkurtlar bugün Ruslar, Tatarlar ve Ukraynalılardan sonra Rusya'daki dördüncü büyük halktır. Rusya'da en sık isyan eden iki millet Başkurtlar ve Çeçenler'di. Başkurtlar yaklaşık 200 yıl boyunca Rusya'ya karşı savaştı. Bu iki millet aynı zamanda Ruslarla en az evlilik sayısına sahip olanlardır.
Başkırt milli hareketi ve Kök Börü direniş yapılanması
Başkurt milliyetçiliği; 19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başında ortaya çıktı. Çarlık yönetiminin 1917’de Bolşevik ihtilali ile sona ermesinin sonra gelişti. Daha o zamandan Başkurt milliyetçileri, Başkurt ormanlarının kesilmesinin durdurulması talebi gibi ekolojik taleplerde bulunmaya başladılar. Bu tür talepler günümüzde de Başkurt milliyetçi hareketinin merkezinde yer almaktadır ve Alsınov tarafından da öne çıkarılmıştır.
Eski Rus İmparatorluğu’ndaki diğer milliyetçi hareketler gibi Başkurt milliyetçileri de şiddetli antikomünistlerdi ve Sovyet iktidarına karşı mücadele ettiler. Aralık 1922’de, anayasasında ulusal azınlıkların eşit haklarını kabul eden Sovyetler Birliği’nin kurulması ve özerk cumhuriyetlerin oluşturulmasıyla birlikte, Lenin ve Troçki yönetimindeki ilk Bolşevik rejim, eski Rus İmparatorluğu’nun ezilen kitlelerinin ve Başkurt halkının enternasyonalist temelde birleşmesini öneriyordu. Ama sözde kaldı.
Sovyetler Birliği’nin yıkılması 1991’de kapitalizmin yeniden kurulmasından sonra Başkurdistan’da milliyetçi örgütler çoğaldı. 2006- 2007 yıllarında Azat Salmanov ile Timur Muhatorov öncülüğünde “Kük Büre /Gök Börü / Bozkurt” halk hareketi ortaya çıktı. O zamanlar henüz 20’li yaşlardaki Fail Fettah oğlu Alsınov başkan yardımcısı oldu.
Aslınov’un yakın arkadaşı Ruslan Gabbasov, “Notes of a Bashkir nationalist/Bir Başkurt Milliyetçisinin Notları” adlı anı kitabında, Kök Börü’nin nasıl kurulduğunu anlatırken, cenazelerin organizasyonu ve ilgili hizmetlerin sağlanmasında hizmet veren sektörel şirketin sahibi Salmanov Azat Aftakhovich’den de söz eder ve örgütün kurucularından ve liderlerinden biri der. “Kük Büre” “Bozkurt” anlamına geliyor. Rus medyasına göre bu isim, aşırı sağcı bir Türk paramiliter örgütü olan Ülkü Ocakları’na bir göndermedir. Kük Büre’nin Ülkü Ocakları’nın bozkurt selamını da kullandığı bildiriliyor.
2006 yılında Başkurtistan’da kurulan 'Kök Börü', 2014 yılına kadar faaliyet gösterdi. Kük Büre/ Gökbörü, Başkurt gençlik organizasyonu. Rusya Federasyonu’na bağlı Başkurdistan'da resmi bir organizasyon olarak söylemi olmasa da üyeleri Başkurt ulusunun kendi geleceğini tayin etme hakkına sahip olduğunu vurgulamaktadır.
Türk Dünyasının milli sembolü olan kurt başı ve arka planda bir güneştir. Türk halklarının mitolojisindeki kurt, asırlık milli hafızayı, bilgeliği, cesareti, fedakârlığı ve vatanlarına olan bağlılığı sembolize eder. Ulus adı olan Başkurt sözü de kurt başını anlatmaktadır. Kük Büre milli hareketi, Başkurt milliyetçiliğini, devletçilik, komünizm, faşizm ve dini köktencilikle bağdaştırmaz.
Kök Börü’nün amacı ne?
Kök Börü’ Başkurt topraklarının "bölgesel birliğini" barışçıl bir şekilde yeniden birlik içinde tesis etmeye çalışıyor. Başkurt toprakları olarak Çelyabinks oblastı (Argayaş, Kunaşak rayonu), Orenburg oblastı (Kuvandık, Gaykala okrugu) gibi alanların Başkurdistan içine geri alınmasını talep etmektedir. 2012 yılı yazında Rus medyasında iki milliyetçi teşkilat olan Tatar Gençlik Birliği Azatlık/Özgürlük ve Kük Büre hareketlerinin arasında bir ittifak yapıldığı yer aldı.
Tatar Gençlik Birliği lideri, 27 Haziran 1989 doğumlu Nail Nabiulla "Birliğin, Rus olmayan halkların hakları için mücadelede Rusya Federasyonu'ndaki tüm milliyetçi örgütlerle birleşmeye açık olduğunu" belirtiyor. Tatar milli hareketi aktivisti, Türkçü-Turancı, "Azatlık" Tatar Gençleri Birliği başkanı Nail Nabiulla, Rus hükûmetinin kendisine baskı yapması yüzünden Tataristan'dan ayrılıp Türkiye'ye gelmek zorunda kalmıştır. Tataristan'da çıkardığı Türk Bakışı gazetesini Türkiye Türkçesine aktarıp Türkiye'de yayımlamaktadır.
Tatar Gençlik Birliği ve Kük Büre liderleri Çuvaşya, Udmurtya, Mariye El, Altay ve Saqa Yerindeki tüm milliyetçi teşkilatlar ile potansiyel ittifak halinde olduklarını ilan ettiler. Başkurt Halk Hareketi "Kuk-bure", Başkurtistan'ın egemenliğini savunmak ve cumhurbaşkanlığı makamının kaldırılmasına karşı mitingler düzenledi.
2022’de Başkurtlar Rusya'nın savaşına karşı ve ulusal bağımsızlık için silahlı yeraltı hareketi başlattı. Putin'in 21 Eylül'de kısmi seferberlik ilan etmesi üzerine, anonim "Başkurt Direniş Komitesi" kendini duyurarak, üyelerinin amacının "Başkurdistan'ın özgür olması" olduğunu ilan etti.
Bu süreçte aktivist Alsınov kitlesel bir popülerlik kazandı. Bu seferberlik, bölgesel yetkililer ile Toratau Dağı'nı endüstriyel amaçlarla geliştirmeyi amaçlayan özel Başkurt Soda Şirketi (BSC) arasındaki çatışmayla aynı zamana denk geldi.
JSC “Bashkir Soda Company”, Mayıs 2013'te Soda OJSC ve Kaustik OJSC'nin birleşmesiyle kuruldu. Bugün, JSC "BSC" ülkenin en büyük kimyasal komplekslerinden biri. Şirket, Rusya'da Soda Külü ve Kabartma Tozu üretiminde birinci sırada yer alıyot PVC, Kostik Soda ve Kablo Sınıfı PVC üretiminde de liderlerden.
Rusya'ya bağlı Başkurdistan Cumhuriyeti'nin Baymak kentindeki bir mahkeme önünde 17 Ocak'ta toplanan 10 bine yakın kişi, dört yıl hapis cezasına çarptırılan Fail Alsinov'un tutuklanmasını protesto etti. Bu, bölgede önemli bir toplumsal eylem anıydı. Alsinov, Başkurdistan'daki Kuştau Dağı'nı endüstriyel sömürüden koruma çabalarının yanı sıra, 2019 yılında mahkeme tarafından "aşırılıkçı" olduğu gerekçesiyle yasaklanana kadar liderliğini yaptığı Başkurdistan aracılığıyla Başkurt halkının egemenliğini savunmasıyla tanındı.
Başkurdistan'ın Baymak şehrinde Başkurt dilini ve kültürünü desteklediği için Rusya Federasyonu tarafından yasaklanan Başkurt sivil toplum kuruluşunun lideri Fail Alsınov için binlerce kişi eylem gerçekleştirdi. Başkurt milli değerlerini ve kültürünü koruduğu için işgalci Rusların baskılarına maruz kalan ve hapse atılan aktivist için "Fail Alsınov'a özgürlük" çağrısı yapıldı.
24 Şubat 2022'de Ukrayna'da başlattığı topyekûn işgal girişimi ve saldırılara da karşı çıktığı için Kremlin'in baskılarına maruz kalan Alsınov'a destek olan eylemciler, Rusya devlet başkanı Vladimir Putin'e, Başkurdistan Başkanı Radiy Habirov'u görevden alması için talepte bulundu. Başkurt aktivistler, bu yönde kaleme alınan bir bildiriyi de eylemde okudular.
Başkurtların tutuklu liderlerinden Fail Alsınov
Fail Fettah oğlu Alsınov; 7 Aralık 1986 tarihinde Başkurdistan Yuldıbayevo köyünde doğdu. İki erkek ve bir kız kardeşler. Üniversite eğitimini Başkurt Devlet Üniversitesi'nde tamamladı. Alsınov, Başkurdistan'da doğanın korunmasına yönelik gösterilere düzenli olarak katıldı. Başkurt dilinin korunmasına yönelim çalışmalar yürüttü.
Ayrıca, Başkurt milliyetçi örgütü Kuk-Bure'nin eski başkan yardımcısı ve Başkurtların etnik kimliğini korumayı amaçlayan Başkurt sivil toplum kuruluşu Başkurt'un eski lideridir. Hareket 2020'de aşırılıkçı olduğu gerekçesiyle yasaklandı. Kendisi aynı zamanda 2020 Kuştav protestolarının da katılımcısıydı.
2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgaliyle bağlantılı olarak askeri seferberliğini Başkurt halkına yönelik soykırım olarak eleştirdi ve Ukrayna'daki savaşın "bizim savaşımız olmadığını" söyledi. Uzun süredir Rusya'nın etnik azınlıklardan orantısız sayıda erkeği Ukrayna'da savaşmaya gönderdiği yönünde iddialar bulunmaktaydı.
Alsınov, Başkurtçada "sıradan insanlar" anlamına gelen ve Rusçada "siyah insanlar" olarak tercüme edilen “kara halk" ifadesini kullandığı için "nefreti kışkırttığı" gerekçesiyle para cezasına çarptırıldı. Nisan 2023'te Başkurdistan'ın Baymak rayonuna bağlı İşmurzino köyünde İrendik sırtındaki köyde jeolojik araştırmalara karşı düzenlenen protestolara katıldı. Ocak 2024'te dört yıl hapis cezasına çarptırıldı. Hapis kararı Baymak kentinde binlerce kişinin katıldığı protestolara yol açtı. Protestolar, göz yaşartıcı gaz kullanan ve protestocuları coplarla müdahale eden polisle çatışmalarla sonuçlandı.
Başkurtlar liderlerini yalnız bırakmadı
Başkurdistan'da Başkurt dilini ve kültürünü savunduğu için Rusya tarafından hapse atılan insan hakları savunucusu Fail Alsınov'un serbest bırakılması için binlerce kişi dondurucu soğuğa rağmen eylemler yaptı. Binlerce insan, "Fail Alsınov'a özgürlük" diye bağırdı. Binlerce kişi, aktivist Fail Alsınov'un güya "nefreti kışkırtma" suçlamasıyla hakkında istenilen hapis cezasına itiraz etti. Eylemin yapıldığı sırada, Baymak'taki mahkemede, Alsınov'un duruşması görüldü ve mahkemede son savunması dinlendi. Duruşma basına kapalı olarak gerçekleştirildi.
Başkurt dilini ve kültürünü yaşatmak için çaba sarf etmesi nedeniyle Rusya Federasyonu tarafından "yasaklı" ilan edilen Başkurt Sivil Toplum Kuruluşu Başkanı Fail Alsınov hakkında Rus mahkemesinden Ocak 2024'te Alsınov hakkında Rusya Federasyonu Ceza Kanunu'nun ilgili maddesi (1/282) uyarınca dört yıl hapis cezası kararı aldı. Davaya sebep olarak, Baymak ilçesine bağlı Işmurzino köyünde yaptığı konuşma gerekçe gösterildi. Alsınov, o gün yaptığı konuşmada, bazı şirketlerin bölgedeki altın yataklarını işleme planlarına karşı çıkmış ve Başkurtların doğal kaynaklarından yabancıların kazanç elde etmesini istemediklerini belirtmişti.
Baymak’taki 17 Ocak protestosu, aktivistin mahkûm edildiği mahkeme binasının yakınında başladı. İnsanlar dağılmayı reddetti ve “Utanın!” diye bağırdı. Bu kez hapis cezasının açıklanmasının ardından kolluk kuvvetleri ile çatışmalar yaşandı. Protestocular Alsınov’u taşıyan kamyonun geçişini uzun süre engellemeyi başardı. WhatsApp ve Telegram gibi mesajlaşma uygulamaları ve sosyal ağlar yetkililer tarafından kesintiye uğratıldı ve şehre giriş engellendi.
Nisan 2023'te Başkurdistan'ın Baymak rayonuna bağlı İşmurzino köyünde İrendik sırtındaki köyde jeolojik araştırmalara karşı düzenlenen protestolara katıldı. Protestoların, Şubat 2022’de Ukrayna ile Rusya arasında açık bir çatışmanın patlak verdiği tarihten Rusya’daki en büyük gösteri olduğu bildiriliyor.
Başkurt askerilerin Ukrayna cephesinde ölümüne karşı çıktı
Ağustos ayında tutuklanmasından önce, Mart 2023’te Alsınov’un evi Rus gizli servisi FSB görevlileri tarafından basıldı ve kendisi Rus ordusunu “itibarsızlaştırmakla” suçlandı. Alsınov bu süreçte Rus ordusuna alınan çok sayıda Başkurt’a işaret ederek Ukrayna’daki savaşı Başkurt halkına yönelik bir “soykırım” olarak tanımlamıştı.
Fail Alsınov, ayrıca Rusya'nın Ukrayna'da başlattığı savaş için "bizim savaşımız değil" ifadelerini kullanmıştı ve Başkurtların Ukrayna'daki savaşa seferber edilmesini ise "Başkurt halkının soykırımı" olarak tanımlamıştı. Başkurt adlı sivil toplum kuruluşu, Rusya'nın yerli etnik gruplardan oluşan büyük nüfusa sahip bölgelerde zorunlu ana dil derslerini kaldırma hamlesi de dahil olmak üzere hem yerel hem de federal otoritelerin politikalarına meydan okuyan çeşitli mitingler ve bazı etkinlikler düzenlemişti. Kük Büre üyelerinin hem Rus milliyetçileriyle hem de Kafkasya’dan gelen göçmenlerle şiddetli çatışmalara girdiği bildirilmişti.
Başkurt askerler bölgesel protestoların ardından Ukrayna cephesinden çekiliyor
Rus bölgelerindeki siyasi süreçleri izleyen uzmanlar için Başkurdistan'daki protesto seferberliği sürpriz olmadı. Şaşırtıcı olan, cumhuriyet yetkililerinin nüfusun protesto potansiyelini açıkça hafife almış olmasıydı. Protesto eylemlerini önünü kesmek için doğru dürüst emniyet tedbirlerini de baş vurulmamıştı.
Fail Alsınov ve diğer Başkurt liderler 2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgaliyle bağlantılı olarak askeri seferberliğini Başkurt halkına yönelik soykırım olarak eleştirtilir ve Ukrayna'daki savaşın "bizim savaşımız olmadığını" söylediler. Bunun bir nedeni vardı. Uzun süredir Rusya'nın etnik azınlıklardan orantısız sayıda erkeği Ukrayna'da savaşmaya gönderdiği yönünde iddialar bulunmaktaydı.
Rusya Ukrayna cephesinde günlük yaklaşık bin asker kaybediyordu ve bunların çoğu Tuvanlar, Yakutlar, Başkurtlar, Buryatlar ve Tatarlar gibi yerli halkların temsilcileriydi. Rus askeri kurmaylar hem Çarlık döneminde hem de Sovyet yönetiminde bu yerli grupları sıklıkla "top yemi" olarak kullandılar.
Tarihsel olarak, Tatarlar, Başkurtlar ve Çuvaşlar gibi gruplar özel alaylar halinde cepheye gönderilirdi ve bu uygulama bugün de devam ediyor. Bu, düpedüz soykırım değilse nedir? Aynı zamanda ulusal cumhuriyetlerde saldırgan bir Ruslaştırma süreci yaşanıyor; çocuklara kendi kültürel geçmişlerine rağmen Rus kimliğine dair fikirler okul derslerinde aşılanıyor.
Kök Börü gitti Başkurt geldi
2014–2024 yılları arasında bölgede çok sayıda yeni milliyetçi yapı ortaya çıktı. Bunlar arasında en radikal olanı BÖT (Başkurt Kamu Örgütü) 'Başkort' idi. Rus basını | Rybar: Türkiye Başkurdistan’ın bağımsız olması için müdahale ediyor! Türkiye’deki aşırı sağcı 'Bozkurt' hareketinin sembolleriyle hareket eden örgüt üyeleri, Başkurdistan’ın 'özgürleştirilmesi' çağrısıyla çeşitli eylem ve mitingler düzenliyor.
Kük Büre’nin dağılmasından sonra Alsınov, büyük ölçüde hoşnutsuz kırsal gençlerden üye toplayan “Başkurt” örgütünün önde gelen isimlerinden biri oldu. Kük Büre gibi bu örgüt de Pantürkizm ideolojisini benimsemiş ve Kazakistan’daki milliyetçi çevrelerle bağlarını sürdürdüğü bildirilmiştir. Talepleri arasında Rusya Federasyonu içinde Başkurdistan Cumhuriyeti için daha fazla özerklik, Başkurt halkı için ulusal kotalar ve hammadde işleyen işletmelerin kamulaştırılması yer alıyor.
Alsınov’un Ağustos 2023’te tutuklanmasına neden olan şey, Nisan 2023’te bir altın madenciliği şirketine karşı düzenlenen mitingde söylediği bir cümleydi: “Kara khalyk.” Kelime anlamı “kara halk” olan bu ifade, Rusçada Kafkasya ve Orta Asya’dan gelen insanları ifade etmek için kullanılan aşağılayıcı ve ırkçı bir terimdir. Alsınov sözlerinin yanlış tercüme edildiğini iddia ediyor.
Alsınov şunları söylemişti: “Ukrayna’daki savaştan sonra Ermeniler anavatanlarına, ‘kara khalyklar’ kendi topraklarına, Ruslar Ryazan’larına, Tatarlar Tataristanlarına gidecekler. Yeniden yerleşemeyeceğiz, başka evimiz yok, evimiz burası!” Cumhuriyet, Rusya’nın en önemli petrol üreten bölgelerinden biridir. Diğer hammadde kaynakları açısından da zengindir.
Başkurt milliyetçisi Fail Alsınov’un mahkûm edilmesi üzerine Rusya’da protestolar patlak verdi 2024 Ocak ayı ortalarında, bölgesel başkent Ufa dahil olmak üzere Başkurdistan Cumhuriyeti, önde gelen Başkurt milliyetçi aktivistlerinden Fail Alsynov’u destekleyen protestolarla sarsıldı.
Yaklaşık 4 milyon kişinin yaşadığı Başkurdistan, adını bir Türk etnik grubu olan yerli Başkurt halkından almaktadır. Kremlin’in Alsınov’a yaptığı zulmün göçmenlerin ve Başkurt olmayan ulusal azınlıkların haklarıyla ilgili kaygılarla elbette hiçbir ilgisi yoktur. Kremlin’in kendisi, Rus şirketleri tarafından acımasızca sömürülen Kafkasya ve Orta Asya’dan gelen göçmenlere karşı acımasızca ırkçı bir ayrımcılık politikası izlemiştir.
Ruslan Gabbasov
Ruslan Gabbasov, Başkurt ulusal hareketinin en ünlü figürlerinden biridir. Eğitimli bir tarihçi olarak, Başkurt ulusal hareketinin bir aktivisti oldu, “Kuk Bure” insan hakları hareketine katıldı ve kısa bir süre sonra benzer düşünen insanlarla birlikte “Bashkort” örgütünü kurdu. Rusları kendini Başkurt milliyetçisi olarak adlandırıyor ve halkının özgürlüğünü savunuyor.
2021'de tutuklanma korkusuyla Rusya'yı terk etti ve Litvanya'da siyasi sığınma talebinde bulundu. Ruslan Gabbasov’un “Bir Başkurt Milliyetçisinin Notları. Kuk Bure” adlı kitabı Ocak 2024’te yayımlandı. Kitap “Başkurt milliyetçilerinin Kuk Bure adlı örgütünü”, “oluşumunu, çiçeklenmesini, siyasi faaliyetlerini” ve “Başkurdistan Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı Murtaza Rahimov dönemi sona erdiğinde cumhuriyette meydana gelen siyasi olayları” anlatıyor.
Başkurt Ulusal Hareketi Komite Başkanı Ruslan Gabbasov, Başkurdistan genelinde sivil itaatsizliğin başlaması çağrısında bulundu. Gabbasov’a göre Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik kapsamlı işgalinin Başkurdistan'da bağımsızlık arzusunu yoğunlaştırdı.
Gabbasov hareketin önemli bir muhalefetle karşı karşıya olduğunu kabul etti: "Başkurtların yaklaşık %80'i bağımsızlığı destekliyor ve Tatarların neredeyse yarısı buna olumlu bakıyor. Ancak, etnik Rusların %80'inden fazlası buna karşı çıkıyor. Bu nedenle durum karmaşık olmaya devam ediyor. Pantürkizm soyut bir harekettir. Türkiye'den Tataristan'a hatta Yakutistan'a kadar uzanan bir ülke yaratmak imkansızdır. Ancak, tüm Türk devletlerinin birleşmesinden yanayız, Kazak milliyetçileriyle aktif olarak temaslarımızı sürdürüyoruz ve sık sık "Bozkurt" ("gri kurt") mitinglerinde bu işareti gösteriyoruz.”
Putin'in 2017'de Rusça olmayan dillerin zorunlu öğrenimini kaldırma önerisi bu siyasi pazarlığı değiştirdi. Karar, birçok unvanlı etnik grubun üyesini etkileyerek Başkurdistan'da kitlesel hoşnutsuzluğa neden oldu.
Başkurt ormanlarını İngilizler sömürüyor
Kremlin yönetimin Birleşik Krallık /İngiltere’yle anlaşmazlığı hikâyeden gibi. Öyle olmasa ülke topraklarını yabancı şirketlerin yağmasına açar mı? Neden böyle düşündüğümü açıklayayım. Kremlinin protesta edildiği gösteriler sırasında Avusturyalı şirket Kronospan'ın kereste işleme tesisi inşasına karşı protestolar (2013-2015), Başkurt dilinin zorunlu öğreniminin kaldırılmasına karşı mitingler (2017) ve Kuştau Dağı'nın savunulması için çevre protestoları (2020) yer aldı.
1897 yılında Avusturyalı bir aile şirketi olarak kurulan Kronospan, önde gelen bir ahşap bazlı panel üreticisi. 1980'lerde Demir Perdenin çöküşüyle birlikte Kronospan, doğu ve güneydoğu Avrupa'nın yeni pazarlarında genişleme fırsatlarını fark etti. 2001 yılında Türkiye’ye de adım atan Kronospan, 21 ülkede faaliyet gösteriyor.
Dünyanın en büyük ahşap ve orman ürünü üreticisi olarak kabul edilen, Kronospan'ın 12 bin çalışanı bulunuyor. Avusturya federal idari mahkemesinin 2019'daki bulguları, Kronospan'ın Kıbrıs merkezli Kronospan Technical Holding Limited etrafında merkezlenen birden fazla şirketten oluştuğunu gösteriyor. O zamandan beri adı değiştirilen Kıbrıslı firma, yine Lihtenştayn'daki bir vakfa ait olan Man Adası'ndaki bir şirkete ait.
Rus medyası ise Başkurt milliyetçi hareketi ile emperyalist güçler arasında önemli bağlar olduğuna dair birçok gösterge olduğunu yazıyor. Rus gizli servisinin medyaya servis ettiği raporlarda Rusya’daki ABD yanlısı “liberal” muhalefete sempati duyan Novaya Gazata’nın Alsınov’un “en yakın çalışma arkadaşı” olarak tanımladığı Ruslan Gabbasov’un, Özgür Avrupa Radyosu’nun (RFE/RL) Tatar-Başkurt servisi Idel.Realii’nin eski bir çalışanı olduğu belirtilerek Özgür Avrupa Radyosu’nun Soğuk Savaş döneminden beri CIA ile ilişkili olduğu bilgisi veriliyor. Gabbasov bugün Rusya’ya karşı savaşın en önemli siperlerinden biri olan, NATO ülkesi Litvanya’da yaşıyor.
Tataristan ve Başkurdistan'ın bağımsızlığı Rusya'nın parçalanmasını bekliyor
Başkurdistan Rusya’nın en zengin bölgelerinden biri. Rusya’nın petrol rezervlerinin büyük bir kısmını burada. Önemli doğal gaz, kömür, demir cevherleri, kereste ve diğer hammadde kaynakları mevcut. Sonuç olarak, bölgesel elit ve üst orta sınıfın bir bölümünün toplumsal çıkarları, Rusya’nın parçalanmasını ve emperyalizmin hammadde kaynağına dönüşmesini amaçlayan ABD ve Avrupalı emperyalist güçlerin hedefleriyle örtüşmektedir.
Ancak Rus yönetimi de bu duruma çanak tutmakta, ortam hazırlamaktadır. 1990’larda Yugoslavya’nın parçalanmasında olduğu gibi, ulusal, etnik ve dini gerilimlerin körüklenmesi ve istismar edilmesi bu stratejinin merkezi bir bileşenidir. Azatlyk” ve “Kuk Bure” girişimi, Rusya için büyük stratejik öneme sahip cumhuriyetleri Tataristan ve Başkiria'yı kucaklayan güçlü ve birleşik bir Türk muhalefet yaratma projesi görülüyor.
Moskova, ulusal cumhuriyetlerdeki insanları potansiyel terörist olarak görüyor. "Ulusal özerklikler" İslam'ı radikalleştirmekle, suç ve terörizmi artırmakla ve göç krizine katkıda bulunmakla suçlanıyor. Göç reformu uygulanırsa, bu özerklikler daha da fazla zarar görecek.
Polis terörüyle İslami uygulamalara yönelik yasaklar yoğunlaşacak. Kremlin, Batı ile uzun süreli bir savaşa ve çatışmaya hazırlanıyor. Bu da ulusal özerkliklerin kaynaklarının Moskova'nın çıkarları doğrultusunda tüketileceği anlamına geliyor. Doğal kaynaklar, Kuzey Kore gibi şaibeli müttefiklere damping fiyatlarıyla satılacak veya Çin ve Hindistan'a tedarik edilecek.
Demek ki emperyalizm tek renk değil, tek dil konuşmuyor, en önemlisi sınır tanımıyor. O nedenle küresel emperyalizmle omuz omuza mücadele etmek, tüm Türklerin milli vazifesidir.
Gerekçeli Kaynakça
https://islamansiklopedisi.org.tr/baskirt
https://www.azatliq.org/a/24679876.html
https://www.kommersant.ru/doc/2599882
https://www.belgeseltarih.com/baskirtlar/
https://kronospan.com/tr_TR/company/kronology/
https://www.turksoy.org/baskurdistan-cumhuriyeti
https://www.soda.ru/en/m/pages/detail/about_company/
https://x.com/NailNabiulla/status/1335980097778675717
https://www.wsws.org/tr/articles/2024/01/31/ncau-j31.html
https://tr.topwar.ru/16871-gaulyaytery-nato-iz-azatlyk.html
https://www.ponarseurasia.org/the-roots-of-spontaneous-protest-in-bashkortostan/
https://www.readyratios.com/profile/fl/027413497069_salmanov-azat-aftakhovich
https://find-and-update.company-information.service.gov.uk/company/03029960
http://bashtribuna.ru/akitilop/5022-kak-ilasipan-ims-o-etekip-kuk-erub-vitorp-aveabanza
https://www.btsoekonomi.com/haber-detay/baskurtistan-39-in-ticari-iliskileri-yogunlasiyor
https://x.com/savunma_trhaber/status/1908055698795327725?t=ltZsfrJXvFOTbpTn2AUUlg&s=19
https://www.islamicworld.it/wp/tatarstan-and-bashkortostan-political-and-religious-test-for-tsar-putin/
https://www.qha.com.tr/turk-dunyasi/baskurdistan-da-binlerce-kisi-fail-alsinov-a-ozgurluk-dedi-484170
https://habernida.com/bir-baskurt-milliyetcisinin-notlari-adli-kitap-asirilikci-materyal-olarak-taninmasi-istendi/
https://english.nv.ua/nation/bashkir-soldiers-seek-non-combat-roles-post-protests-in-bashkortostan-50393919.html
https://english.nv.ua/nation/after-russia-s-invasion-of-ukraine-bashkortostan-sought-independence-50422160.html
https://www.dikgazete.com/amp/yazi/turk-istihbarat-baskaninin-mezari-neden-tunusta-makale,2214.html-2214.html
https://www.km.ru/v-rossii/2012/06/29/vzaimootnosheniya-federalnykh-i-regionalnykh-vlastei-v-rossii/tatarskie-i-bashki
https://www.atlanticcouncil.org/blogs/ukrainealert/russias-bashkortostan-protests-separatism-isnt-the-real-threat-facing-putin/
https://abn.org.ua/en/liberation-movements/independence-is-the-long-standing-dream-of-the-bashkir-people-ruslan-gabbasov/
https//www.freenationsrf.org/en/news-posts/nezavisimost-tatarstana-i-bashkortostana-shans-na-budushchee-v-usloviyah-defragmentacii-rossii
https://euromaidanpress.com/2022/10/19/bashkirs-launch-armed-underground-movement-against-russias-war-and-for-national-independence/
https://www.google.com/amp/s/m.sabah.com.tr/ekonomi/2010/10/05/avusturyali_ahsap_devi_kronospan_kastamonulu_kucuk_devi_gelin_aldi/amp
Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.