Jeopolitik Gerginlikler Ortasında Kiev ile Moskova Yahudilerinin Düğünü!

Dini liderler, toplulukları üzerinde önemli bir etkiye sahiptir ve barış çağrıları yaparak savaşın sona ermesine katkıda bulunabilirler veya tam tersi savaş çığırtkanlığı yapabilirler. Tüm dinlerde insan hayatının kutsallığı hususunda  bir mutabakat vardır. Tevrat şeriatının esasını oluşturan 10 Emir’den birisi öldürmeyeceksin der.  Ama böyle olmasına karşın tarihte aynı dinden insanları birbirlerini veya diğer dinlerden olanları öldürmelerinin önüne geçilememiştir. Haçlı Seferleri vs. gibi. Yahudiler Ukrayna Rusya Savaşı’nın neresindeler? Ne kıyısında ne köşesinde tam ortasındalar.  Bölgemizdeki iki büyük savaşta binlerce insan öldürüldü.  Biri Suriye ve Gazze savaşında diğeri ise Ukrayna  Rusya arasındaki savaşta. Ukrayna ve Rusya halklarının büyük bir kısmı Slav kökenli ve Ortodoks Hristiyan inancından. Bu perspektiften bakıldığında  etnik ve dini  noktada aynı ırk ve  dinden gelen insanların birbirlerini öldürdükleri görülmektedir. Ukrayna antisemitizm/Yahudi düşmanlığı konusunda kayda değer bir geçmişe sahip. Yahudiler 19. Yüzyıl sonlarında başlayan Kazak savaşçı pogromlarına maruz kalmış, İkinci Dünya Savaşı sırasında da bazı Sovyet karşıtı milliyetçiler Nazi soykırımına birinci elden destek vermişti. Bu kirli savaşın fanatik sürdürücüsü hiç şüphesiz Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Oleksandroviç Zelenski. Ukrayna’nın orta kesimindeki Rusça konuşulan Dnipropetrovsk Oblastı’nın büyük şehirlerinden Krıvıy Rih’te, mühendis bir anne ile bilgisayar bilimci bir babadan oluşan Yahudi bir ailede doğdu. II. Dünya Savaşı’nda Sovyet Kızıl Ordu’da hizmet vermiş büyükbabası Semyon, kendi babasını ve tüm kardeşlerini Holokost’ta kaybetti. Zelenski çocukluğunda Moğolistan’da yaşadı. Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenski, hemen her dönemde Yahudiliğini öne çıkararak Rusya’nın işgaline karşı destek bulmaya ve kullanmaya çalıştı. 2020 yılında Times of Israel’e verdiği bir röportajda, sıradan bir Yahudi ailesinde büyüdüğünü ve Sovyetler Birliği’ndeki Yahudi ailelerin çoğunun dindar olmadığını vurgulamıştı. Babası o dönem genç Volodimir’in İsrail’de okumasına karşı çıktı. Bunun yerine Zelenski kendi ülkesinde hukuk okudu. Mezun olduktan sonra da film ve komedi dizilerinin aranan yıldızıydı. 2010’larda “Halkın Hizmetkarı” adlı popüler dizinin başrol oyuncusuydu. Dizi aslında sevilen bir lise öğretmeninin, yolsuzluğa karışmış politikacılardan bıkan ülkede kazara cumhurbaşkanı olmasını konu ediyordu. Birkaç yıl sonra dizi gerçek oldu, başrol oyuncusu gerçekten cumhurbaşkanı seçildi. Ukrayna’nın tarihteki ilk Yahudi devlet başkanı olan Zelenski, sadece birkaç sene içinde, son yılların en önemli ve tanınan Yahudi liderlerinden birisi oldu. Zelenski’nin apolitik geçmişi göz önüne alındığında da bu durumun dikkat çekiciliği daha iyi anlaşılabilir. Demek  ki  o proje bir lider. Yahudi yetiştiriliş tarzını ve dindarlığını gündeme getirmeyen Zelenski, diğer yandan sırası geldiğinde Yahudiliği ile duyduğu gururu ve İsrail ile olan güçlü birlik hissiyatını paykaşmaktan da geri durmadı. Yahudi kimliği takipleri ve düşmanları tarafından sıkça dile getirilen liderin yine bu kimliği dünyanın dört bir yanındaki Yahudilerden destek görmesini de sağladı. O da İsrail’in vahşi barbar Filistin politikasını zerre miskal eleştirmedi. Savaşa karşı çıkan Yahudiler var mı ? Ukrayna Rusya arasındaki neredeyse tüm Avrupa’ya sıçrama potansiyeli taşıyan savaşa karşı çıkan Yahudi din adamları var  ama  hem sayıları hem de  nüfuzları   sınırlı ve yetersiz.  Örneğin, 2022 yılında Kudüs’te bir araya gelen farklı inançlardan 26 dini lider, Ukrayna’daki savaşa son verilmesi çağrısı yaptılar. Bu liderler, Rusya Ortodoks Kilisesi Patriği Kirill’e hitaben yazdıkları mektupta, çatışmanın sona erdirilmesi ve barışın sağlanması için Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşme talebinde bulundular. Ancak, bu çağrılara Rus kilisesinden yanıt alınamamıştır. Örneğin, Rusya’dan ayrılan eski Moskova Baş Hahamı Pinchas Goldschmidt, savaş karşıtı duruşunu açıkça ifade etmiş ve uluslararası toplumu bu konuda harekete geçirmeye çalışmıştır. İsviçre doğumlu bir haham olan Pinchas Goldschmidt, 1993’ten 2022’ye kadar Rusya’nın Moskova kentinde Baş Haham olarak görev yaptı ve Moskova Koro Sinagogu‘nda görev yaptı. Ayrıca 1989’dan beri Bağımsız Devletler Topluluğu’nun Moskova Hahamlar Mahkemesi’ni kurdu ve başkanlığını yaptı. Goldschmidt, 2011’den beri İrlanda’nın Dublin kentinden Rusya’nın Uzak Doğusu’ndaki Habarovsk’a kadar yedi yüzden fazla cemaat hahamını bir araya getiren Avrupa Hahamlar Konferansı‘nın başkanlığını yürütüyor. 2022’de Rusya-Ukrayna savaşı bağlamında Rusya’daki artan sosyo-politik baskının ardından Goldschmidt, Rusya’da yaşayan tüm Yahudilerin kendi güvenlikleri ve emniyetleri için ülkeyi terk etmeleri yönündeki tavsiyesiyle uluslararası medyanın dikkatini çekti. Daha sonra savaşa karşı çıkması nedeniyle Rusya tarafından yabancı ajan olarak listelenen ilk haham oldu. Ukrayna ve Rusya’da kaç Yahudi var ? 2023 yılı itibarıyla, Ukrayna’daki Yahudi nüfusu yaklaşık 45.000 civarında tahmin edilmektedir.  Rusya’da ise 2021 nüfus sayımına göre 82.644 kişi kendini Yahudi olarak tanımlamıştır.  Buna göre, Ukrayna ve Rusya’da toplam yaklaşık 128.644 Yahudi yaşamaktadır. Ancak, son yıllarda özellikle Ukrayna’daki savaş nedeniyle Yahudi göçü artmıştır. 2022 yılında, Yahudi Ajansı, Polonya, Romanya ve Moldova’da sığınan yüzlerce Yahudi’nin bir sonraki hafta İsrail’e gitmek üzere yola çıkacağını bildirmiştir.  Bu durum, mevcut Yahudi nüfus sayılarının dinamik ve değişken olduğunu göstermektedir. Rusya-Ukrayna savaşının uluslararası manşetlerden kaybolmasına rağmen Odessa’da kalan tahmini 30.000 Yahudi için zorluklar hafiflemedi. Şehirde neredeyse her gün saldırılar devam ediyor, on binlerce kişi yerinden edilmiş durumda ve geride kalanların çoğu savaşta geçim kaynaklarını, evlerini ve sevdiklerini kaybetmenin acısıyla mücadele ediyor. Savaş zamanında Odessa’da yaklaşık 20.000 Yahudi kaldı. Bu, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinden bir yıl önce orada bulunan 50.000 Yahudi nüfusunun yarısından daha az. O zamandan beri çoğu, Batı Ukrayna’da, Avrupa’nın başka yerlerinde veya İsrail’de daha güvenli yerlere kaçtı. Odessa’daki Yahudi okulları bir zamanlar 1.000 çocuğa eğitim veriyordu. Şimdi, sadece 200 öğrenci kaldı. Bir evlilik ve Kiev ile Moskova Yahudilerinin  iştiraki Bu düğün teolojik jeopolitik ekseninde degerlendirilmeli. 12 Şubat 2025’te  asıl adı Shlomo Dov-Berta Pinhos Lazar olan Rusya Baş Hahamı Berl Lazar’ın kızı Rivka Lazar ve Ukraynanın liman kenti  Odessa ve Güney Ukrayna Baş Hahamı Avraham Wolf’un oğlu Sholom Wolf’un düğün merasimleri Kudüs yakınlarındaki İsrail’in Ma’ale Adumim kentinde gerçekleşti. Törene katılan ve isminin açıklanmasını istemeyen konuklardan birinin “Hasidik dünya her zaman sınırları aştı” sözleri bu düğünle sadece iki ailenin değil aynı zamanda Rusya ve Ukrayna Yahudilerin birleştiğini ifade ediyor. Diyor ki “Rusya ve Ukrayna’nın savaşta olması aslında o kadar da önemli değil. Yahudiler hala arkadaş ve akraba olarak kalıyor ve her zaman böyle olmuştur.” Düğüne giden yolun taşları New York’ta döşendi Geçtiğimiz kasım ayında New York’ta düzenlenen Chabad Elçileri Yıllık Kongresi‘nde evlilik duyurulduğunda, ABD Başkanı Donald Trump’ın ‘şidduch’ (İbranice’de çöpçatanlık) yaptığı yönünde popüler bir espri vardı. Düğünde, 1990 yılında Ukrayna’dan İsrail’e göç eden İsrail hükümetinin İskân ve İnşaat Bakanı Zeev Elkin, Gazze’de tutulan tüm İsrailli rehinelerin geri dönmesi için dua etti. Rusya ve Ukrayna’dan Yahudi topluluklarının temsilcileri de dahil olmak üzere yaklaşık 200 davetli katıldı. Tören hem Rusça hem de İbranice yapıldı. Başrol oyuncusu, daha önce işgal altındaki Kırım’da ve Moskova’daki Rusya’nın “yeniden birleşme konseri”nde sahne almış olan Kremlin yanlısı sanatçı Djigan’dı. Etkinliğe Ukrayna kökenli Rus rapçi GeeGun eşlik etti. Müzik eğlencesi, haham ve şarkıcı Mikhoel Stavropolsky ile birlikte Hasidik şarkı “Hayır, Tanrı’dan Başka Kimse Yok”u seslendiren Rus rapçi Dzhigan tarafından sağlandı. Aslen Odessalı olan Dzhigan, Rusya’nın vokal destekçisidir ve Moskova’da yaşamaktadır. Moskova başhahamı Berl Lazar kimdir ? Daha önce Berel Lazar, Vladimir Putin’i Rusya’daki “antisemitizme sıfır tolerans” nedeniyle övdü. Bu arada Avraham Wolff, Başkanlık Ofisi’nde Volodymyr Zelensky ile birlikte Yahudi ritüellerine defalarca katıldı.Berl Lazar, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalini hiçbir zaman kınamadı. Rusya’daki diğer mezheplerin liderlerinin aksine, Rus Patriği Kirill veya Rusya’nın Büyük Müftüsü Rawil Ğaynetdin de dahil olmak üzere, bunu desteklemedi. ABD ve Rusya çifte vatandaşı olan, Lubavitch Hasidizminin bir temsilcisi Berl Lazar, 2000 yılından bu yana Rusya Baş Hahamı olarak görev yapıyor. Beş oğlu ve sekiz kızı olmak üzere 13 çocuğu var. Gelinin babası Berl Lazar (Shlomo Dov-Berta Pinhos Lazar’ın tam adı), Lubavitch Hasidizminin bir temsilcisidir. Milano’da doğdu, Amerika Birleşik Devletleri ve Rusya Federasyonu vatandaşı. Lubavitch Hasidizmi ne demek ? CHABAD” veya Lubavitch Hasidizmi aynı zamanda felsefi bir doktrin, toplumsal bir hareket ve dini bir örgütlenmedir. “CHABAD” modern Yahudi dünyasının en dinamik ve etkili gücü olarak kabul ediliyor.”CHABAD” kelimesi, Kabala öğretilerinde aklın üç gücünü ifade eden İbranice kelimelerin kısaltmasıdır: khokhma – bilgelik, bina – anlayış, daat – bilgi. Yahudi dini felsefesi olarak “CHABAD” öğretileri, insan bilincini Yaratıcı’yı anlamaya, dünyanın yaratılış amacını anlamaya ve her bir yaratığın önemini ve özel misyonunu anlamaya yönlendiren en yüksek Tevrat bilgeliğini ortaya koyar. “XABAD” insana her hareketini ve hissini bilgelik, anlayış ve bilgiyle düzenlemeyi öğretir. “Lubavitch” ismi, bir asırdan fazla bir süre hareketin merkezi olan Belarus’taki (şimdiki Smolensk Oblastı) Lubavitchery köyünün adından gelmektedir. Lubavitch,  Rusça sevgi anlamındadır. Berl Lazar evli ve 13 çocuğu var Pittsburgh’lu bir haham olan Ezekiel Deren’in kızı Hannah Deren ile evlidir. 1999’da Rusya Yahudi Toplulukları Federasyonu’nun (Feor) baş hahamı seçildi ve bir yıl sonra Rus Yahudi Toplulukları kongresinde oy kullandıktan sonra Rusya’nın baş hahamı oldu. Oğullarından üçü – Yehezkel, Menachem Mendl ve Shole- sırasıyla Simferopol, Krasnodar ve Soçi’nin baş hahamlarıdır. RF Silahlı Kuvvetleri’nin Ukrayna’ya tam ölçekli bir işgali başladığında, Lazar partileri kamuoyunda kınamaktan veya desteklemekten kaçındı ve yalnızca dünyanın dünyayı yeniden inşa etmesi gerektiğini söyledi. Avraham/Avrohom Wollf yani İbrahim Kurt Haham Avrohom Wollf, 23 Nisan 1970’te İsrail’in Kiryat-Malachi kentinde Chabad hareketi çalışanı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. 1986’da Kudüs Yeshivası’ndan, 1989’da Migdal Ha-Emek Yüksek Yeshivası’ndan ve 1992’de New York Spiritual Üniversitesi’nden mezun oldu. 1992’den Ağustos 1998’e kadar Avrohom Wollf, Ukrayna’nın Herson şehrinin hahamıydı. Bu yıllar boyunca Herson Yahudi dini topluluğu, Yahudi ortaokulu, Yardım Merkezi, yeshiva, Yahudi kütüphanesi ve İbranice kursları açtı ve bugüne kadar faaliyet gösteriyor.Temmuz 1998’de Güney Ukrayna Bölgesel Yahudi Cemaatleri Birliği’nin baş hahamı seçildi.Ağustos 1998’de Odessa Birleşik Yahudi Cemaati, Shomrey Shabos Odessa Yahudi Dini Cemaati ve Odessa Yahudi Kültür Derneği’nin başkanı oldu. Yeshiva Jerusalem, Migdal Ha-Emek ve New York’ta eğitim gördü, İsrail Savunma Ordusu’nda görev yaptı. Wolf, 1992’den 1998’e kadar Herson Yahudi cemaatine liderlik etti ve şu anda Odessa dini cemaatinin başkanıdır. Ayrıca anaokulları, ilkokul, ortaokul ve lise, yatılı okul içeren Khabad-Odessa eğitim kompleksinin kurucusudur. Girişimiyle, mütevelli heyetine de dahil olduğu bir Güney Ukrayna Yahudi Üniversitesi kuruldu. Sekiz çocuk yetiştiriyor. Wolf’un İsrail vatandaşlığı var, ancak savaştan sonra Ukrayna pasaportu başvurusunda bulunmak istiyor. Evli ve  sekiz çocuk babası. Odesa Osipova Caddesi’ndeki Beit Khabad Sinagogu’nda  gazetecilerle yaptığı söyleşide: “Daha önce Ukrayna halkını sever ve saygı duyardım. Ama şimdi onlara hayranım!” demişti. Şubat Moskova ve Kiev’deki  haham çocuklarının evliliği ne anlama geliyor ? İki önemli haham çocuklarının evliliği, Yahudi toplumu içindeki birliği simgeliyor. 12  2025’te Rusya Baş Hahamı Berel Lazar’ın kızı Rivka Lazar, Odessa ve Güney Ukrayna Baş Hahamı Avraham Wolf’un oğlu Sholom Wolf ile evlendi. Hiç şüphesiz bu birliktelik sadece Yahudi cemaatinin iki önemli ailesini bir araya getirmekle kalmıyor, aynı zamanda jeopolitik gerginlikler ortasında ilişkilerin  sürekliliğini  vurguladığı gibi  teolojik jeopolitik veriler sunuyor. Rivka ve Sholom’un evliliği, sadece iki bireyin birleşmesinden daha fazlasıdır; zor zamanlarda  birliğin simgesidir. Çiftin aileleri derin köklere ve önemli bir etkiye sahiptir ve her iki baba da toplumlarında önemli dini liderlik rolleri üstlenmiştir. Rus propaganda kanalları, düğünün iki ülke arasındaki derin kültürel bağların bozulmadığının kanıtı olduğunu söylüyor. Analistler ise Kremlin’in evliliği kültürel birliğin kanıtı olarak propaganda amaçlı kullanacağına inanıyor. Ukrayna medyası ise bunun sadece çiftin kişisel bir tercihi olduğunu söylüyor. bazı Ukraynalı Yahudi liderler, bu tür olayların iki ulus arasında yanlış bir uzlaşma izlenimi yaratabileceğinden endişe duyduklarını ifade ettiler. Bu düğün, hem dini hem de kültürel  hemde  teolojik jeopoltik açıdan önemli bir olaydır. Özellikle, bu iki önemli Yahudi cemaatinin çocuklarının evlenmesi, Yahudi toplulukları arasındaki birliği ve iş birliğini simgeliyor. Berl Lazar, Rusya’da önemli bir dini figürken, Avraham Wolf da Ukrayna’nın güneyindeki Yahudi topluluğunun lideri olarak tanınır. Düğün, aynı zamanda Rusya ve Ukrayna arasında yaşanan siyasi gerilimlere rağmen, dinî ve kültürel bir bağın güçlü olduğunu vurgulayan anlamlı bir sembol. Ma’ale Adumim, Kudüs yakınlarında önemli bir Yahudi yerleşim bölgesi olup, bu tür bir düğün merasimi için ikonik bir mekan olarak seçilmiştir. Bu tür dini ve kültürel birleşimler, topluluklar arasındaki dostluğu pekiştirme ve dini değerler etrafında birleşme anlamı taşır. Sonuç olarak, bu düğün yalnızca bir ailevi kutlama değil, aynı zamanda farklı coğrafi kökenlere sahip Yahudi cemaatlerinin bir araya gelmesi ve karşılıklı dayanışmalarını yansıtan önemli bir olaydır. Siyonizm sadece İsrail’de egemen olmadığı görülüyor. Rusya ve Ukrayna ordusunun askerleri bu iki ülkedeki Yahudi cemaatlerinin daha müferreh bir hayat sürmeleri için ölmeye devam etsin. Adamlar bu evliklik ile Odessa limanının gelecekteki statüsünü  belirlediler. Magusa limanı değil Odessa liman ekolojisi “Magusa Limanı limandır, liman aman amman / Beni öldürende yoktur din iman” bir Kıbrıs Türküsünün sözleri. Alın bunu Odessa limanına uyarlayın. Odessa limanı, ekonomik, askeri, kültürel ve bölgesel ilişkiler açısından Ukrayna’nın ve çevre bölgenin stratejik bir noktasıdır. Bu nedenle, Odessa’nın kontrolü ve güvenliği, hem Ukrayna hem de diğer bölgesel ve uluslararası güçler için önemli. Odessa, Ukrayna’nın en büyük limanı olup, Karadeniz üzerinden ticaret yapmak için kritik bir ulaşım noktasıdır. Gıda, enerji ve sanayi ürünlerinin ihracatında önemli bir rol oynar. Bu nedenle, Odessa limanı Ukrayna’nın ekonomik büyüklüğü ve ticaret yolları açısından stratejik bir önemi var. Odessa, özellikle doğal gaz, petrol ve kömür gibi enerji kaynaklarının taşınması için de önemli bir noktadır. Bu liman, Ukrayna’nın enerji arz güvenliği ve uluslararası enerji ticareti açısından kritik bir yere sahiptir. Odessa, Karadeniz’e açılan bir kapı olarak, hem Ukrayna hem de çevre ülkeler için askeri stratejik bir öneme sahiptir. Karadeniz’deki deniz yolu güvenliği, bölgesel güçler arasında çatışma olasılıkları nedeniyle çok kritik bir mesele olmuştur. Odessa’nın kontrolü, hem Rusya’nın hem de NATO’nun ilgisini çekmektedir. Odessa, hem Ukrayna hem de Rusya için önemli bir sembol ve pratik stratejik nokta olmuştur. Ukrayna’nın güneyinde yer alan bu liman, Batı ile Doğu arasındaki güç mücadelesinde kritik bir nokta olarak kabul edilir. 2014’teki Krim Krizi ve Ukrayna’nın Rusya ile yaşadığı gerilimler, Odessa’nın jeopolitik önemini daha da artırmıştır. Şimdi soru şu; sizler bu evliliğin sadece  sıradan bir evlilik olduğunu mu düşünüyorsunuz yoksa bu evlilik; küresel siyonist sermayenin tahakkümü noktasında bir adım mı? Kısmi Kaynakça https://www.kyivpost.com/post/47279 https://news.nikk.co.il/en/this-is-how-2/ https://www.ynetnews.com/article/rjk11sbadh https://newsme.com.ua/en/showbiz/4726613/ https://www.jpost.com/diaspora/article-788014 https://x.com/nexta_tv/status/1890324959353864584 https://tv-ua.112.ua/en/golovni-rabini-odesi-ta-rosii-poridnatsa-54652 https://anash.org/impressive-teshuros-at-wolf-lazar-wedding-in-eretz-yisroel/ https://dumskaya.net/news/chief-rabbi-of-odesa-and-the-south-of-ukraine-ab-162768/ https://collive.com/the-joy-of-russia-and-ukraine-was-heard-in-the-streets-of-jerusalem/ https://www.chabad.odessa.ua/templates/articlecco_cdo/aid/1744856/jewish/English.htm https://www.salom.com.tr/haber/121426/yahudi-bir-komedyendi-simdi-tum-dunya-onu-izliyor https://www.fjc.org.ua/templates/articlecco_cdo/aid/1574191/jewish/r-Abraham-Wolff.htm/lang/en https://www.voaturkce.com/a/komedyenlikten-cumhurbaskanligina-volodimir-zelenski/6461464.html https://forward.com/fast-forward/534957/odessa-holocaust-survivors-war-ukraine-heating-car-batteries/ https://tps.co.il/articles/wedding-of-peace-children-of-russian-and-ukrainian-rabbis-marry-in-jerusalem/ https://evrimagaci.org/tpg/rivka-lazar-to-marry-sholom-wolf-amid-geopolitical-tensions-196598? srsltid= https://spzh.eu/en/news/84545-wedding-of-russia-chief-rabbis-daughter-and-odesa-rabbis-son-held-in-israel https://tr.euronews.com/2022/03/04/zelenskiy-rusya-ya-kars-destek-toplamak-icin-yahudilik-kart-n-nas-l-kullan-yor