Türkiye’nin sınırlarını değiştirebilecek bölgesel ve küresel gelişmeler için adeta gün sayılıyor. Her geçen gün belirginleşen Ukrayna odaklı Avrupa Birliği, İngiltere ve ABD arasındaki NATO çatlağı, Avrupa Birliği ve İngiltere’yi rahatsız eden Washington-Moskova yakınlaşması, hiç şüphesiz cihanşümul Kadim Türk Devleti’nin Kızılelma mefkûresinin vücut bulmasını kolaylaştırıyor.

Türkiye’nin eşiğinde olduğu yeni sürecin kazasız belasız atlatılması noktasında bazı yasal düzenlemelere ihtiyaç olduğu kesin. Bu noktada devletin yeniden teşkilatlandırılması gerekiyor. Ankara’nın küresel güç odaklarıyla girdiği bilek güreşinden elde ettiği kazanımların, Türkiye’ye uluslararası platformlarda kazandırdığı prestiji kim inkar edebilir?

Gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH), bir ülke veya ülkeler tarafından belirli bir zaman diliminde üretilen ve satılan tüm nihai malların ve hizmetlerin piyasa değerinin parasal bir ölçüsüdür. Genellikle bir yıl olan belirli bir zaman diliminde bir ülkede üretilen mal ve hizmetlerin toplam değeridir.

GSYİH, dünya çapında çıktı ve ekonomik faaliyetin ana ölçüsü olarak kullanılır. Türkiye’de GSYH, 2024 yılının dördüncü çeyreğinde yüzde 3,0 oranında büyüme kaydetmiştir. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH ise yılın dördüncü çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 1,7 oranında artmıştır. Gelişen ve büyüyen bir Türkiye gerçeği ile karşı karşıyayız.

Pentagon Suriye’de TSK ile hangi konuda mutabık? 

2025 Şubat’ın ilk haftasında ABD’li yayın kuruluşu NBC, Suriye’deki ve Rojava’daki Amerikan askerlerinin tamamen geri çekilmesi için Pentagon’un planlamalara başladığını duyurmuş, etekleri tutuşan SDG yetkilileri ise alelacele, “ABD’nin Suriye’nin kuzey ve doğusundan asker çekeceğine dair herhangi bir plandan haberdar olunmadığını” açıklamıştı.

Trump’ın yeni Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz Florida’daki Merkez Kuvvetler Komutanlığına (CENTCOM) giderek burada üst düzey ordu mensupları ile görüşerek Ortadoğu konusunda brifing almıştı. Daha sonra medyaya sızan haberlerde tüm ABD askerlerinin Suriye’den çekilmesi yönünde hükümet ve askeri yetkililerin görüş birliğinde olduğu, Pentagon’un 30, 60 ve 90 günlük dilimleri kapsayan planlamalara başladığı kaydedilmişti.

CENTCOM Mazlum Abdi’nin kulağını çekti mi?

Bu görüşmenin üzerinden çok geçmeden Suriye’de geçici yönetimin lideri Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara ve SDG komutanı Mazlum Abdi, sekiz maddelik anlaşmayı 10 Mart’ta imzaladı.ABD Merkez Kuvvetleri Komutanlığı (CENTCOM), Komutan Orgeneral Michael Erik Kurilla’nın anlaşmanın imzalanmasından günler önce Suriye’yi ziyaret ederek SDG liderleriyle buluştuğunu açıkladı. Kurilla’nın görüşmede Mazlum Abdi’ye SDG’nin ABD Suriye’den çekilmeden Şam ile anlaşması gerektiğini söylediği belirtilmişti.

CENTCOM (Orta Doğu’dan sorumlu Amerikan Merkez Komutanlığı) komutanı Michael Eric Kurilla, Suriye Demokratik Güçleri lideri Mazlum Abdi’ye, ABD ordusunun Suriye’den çekilmeden önce Şam yönetimi ile anlaşma yapması konusunda tavsiyede bulundu. Bu görüşme, SDG’nin Suriye hükümetiyle entegrasyon süreci ve bölgedeki güvenlik durumu gibi konuları kapsıyordu.

Bu tavsiye, genellikle bölgedeki istikrarı sağlamak ve yerel aktörlerle diyalog kurmak amacıyla verilmiş olabileceği  gibi  öncelikle NATO müttefiki Türkiye’nin güvenlik endişelerini gidermeye yönelik bir adım olduğu görülüyor. Ayrıca ABD’nin Suriye’deki askeri varlığını azaltmasıyla birlikte, Suriye’nin geleceği ve yerel yönetimlerin rolü daha kritik bir hale geliyor.

ABD’nin Suriye’deki askeri varlığını azaltma ve bölgesel güçlerin etkileşimlerini yeniden şekillendirme planları, Şam yönetimiyle anlaşmaların önemi konusunda SGD uzerinde baskı oluşturdu. Ancak, bu tür bir anlaşma, SDG’nin özerkliğini ve yerel yönetimlerinin haklarını koruma açısından zorlu bir süreç olabilir.

Ayrıca, görüşmeden kısa bir süre sonra, 10 Mart 2025 tarihinde, Mazlum Abdi ve Suriye Cumhurbaşkanı Ahmet El-Şara arasında bir anlaşma imzalandı. Bu anlaşma, SDG/YPG’nin silah bırakıp Suriye devletine entegrasyonunu ve Suriye’nin toprak bütünlüğünün sağlanmasını öngörüyor.

Balık tendirde Lâle gibi kızarmış Bulgur pilav lengerde Ankara tetikte

Bu gelişmeler, ABD’nin bölgedeki stratejik planlamaları ve SDG ile Suriye hükümeti arasındaki ilişkilerin normalleşmesi çabaları çerçevesinde gerçekleşiyor. Anlaşma, Suriye’deki tüm etnik ve dini azınlıkların haklarını güvence altına alıyor, SDG kontrolündeki bölge ve altyapıların Şam’a bağlanmasını ve SDG’nin Suriye Ordusu’na entegre edilmesini öngörüyor.

Suriye geçici yönetimi lideri Ahmet eş-Şera ile SDG lideri Mazlum Abdi tarafından imzalanan ve SDG’nin Suriye yönetimine entegrasyonunu içeren anlaşmayı Ankara pür dikkat izliyor.  Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) ülke yönetimine entegre olma kararına olumlu yaklaşmakla birlikte, temkinli tutumunu sürdürüyor.

ABD Kuzey Irak Peşmerge güçlerini birleştiriyor

ABD neden böyle bir şeye ihtiyaç duyuyor?  Bu işte tek başına mı?  Tabiki değil. Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık, Almanya ve Hollanda, güçlü ve birleşik bir savunma gücü yaratmayı amaçlayan Peşmerge reform programını başlattılar.

Kürtler arasındaki iç ayrışmalar ve Bağdat’la yaşanan gerginlikler Peşmerge’nin daha fazla profesyonelleşmesini ve uluslararası koalisyonla daha güçlü ilişkiler kurmasını engelliyor.

Bu noktada birleşik peşmerge gücü projesinin  başarısızlığı, dış tehditlere karşı bölgesel güvenliği etkileyecek, Kürtler arasında çatışma olasılığını artıracak, ABD-Irak ve Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetimi ilişkilerini aşındıracak ve uluslararası yatırımcıların güven eksikliği nedeniyle Irak Kürdistan bölgesinin ekonomisine gölge düşürecektir.

İşte bu ve benzeri nedenlerden dolayı  Irak işgalini gerçekleştiren emperyalist ülkeler tarafından birleşik Peşmerge gücü oluşturulmak isteniliyor.

ABD Dışişleri Bakanlığı, başmüfettişliğinin ABD kuvvetlerinin Irak, Kürdistan Bölgesi ve Rojava ile Suriye’deki çalışmalarına ilişkin son üç aylık ara raporunu yayınladı.Raporun bir bölümü ABD ve müttefiklerinin Peşmerge Bakanlığı ile işbirliğine ve Peşmerge güçlerinin birleştirilmesi sürecine ayrıldı.

Raporda, “Peşmerge Bakanlığı reform planının önemli bir kısmı, Kürdistan Yurtseverler Birliği’ne bağlı 70’inci ve Kürdistan Demokratik Partisi’ne bağlı 80’incin Birliği personelinin 2026 Eylül’üne kadar Peşmerge Bakanlığı’na devredilmesinden oluşuyor” denildi.

ABD hükümeti ve ordusunun Kuzey Irak  Bölgesi’ndeki Peşmerge güçlerine önemli miktarda ağır silah teslim ettiğinde Peşmerge Bakanı Şoreş İsmail, “Bugün, ABD hükümeti ve ABD ordusunun Peşmerge Güçlerine yardım ve destek sağlamaya devam ettiği için Kürdistan Peşmerge Bakanlığı ve Güçleri için tarihi bir gün” demişti.

Raporda, partilerin Terörle Mücadele Güçleri, Petrol Koruma Polisi ve Askeri Polis birimlerinin Peşmerge Bakanlığı entegrasyonunun dışında kalacağı belirtiliyor. Peşmerge Bakanlığı’na devredilecek Peşmergelerin 11 birlikten oluşacağı ve iki bölge komutanlığına dağıtılacağı, toplamda yaklaşık 138 bin Peşmergeden oluşacağı ifade ediliyor.

Şu ana kadar Peşmerge Bakanlığı’na bağlı 70 bin peşmergenin maaşlarını elektronik olarak almak üzere kaydedildiği, sadece 17 bin peşmergenin hala maaşlarını nakit olarak aldığı belirtildi. Toplam yirmi sekiz Bölgesel Muhafız Tugayı birleştirildi, bunlar arasında 15, 17, 18, 19, 21, 22, 23, 24, 26 ve 30. Tugaylar da var. 25 ve 27. Tugaylar tamamlanmaya yaklaşıyor.

Erbil merkezli Kürt imparatorluğu mu Türkiye ile federasyon mu?

Ortada olan bir gerçek var. ABD, Bağdat hükümetinin onayı ve katılımı olmaksızın Kürt Peşmergelerini doğrudan silahlandırıyor. İlk zamanlardaki gerekçesi Irak’ın kuzey ve batı eyaletlerinde İslam Devleti’ne (IŞİD/DEAŞ) karşı Peşmerge güçlerini kullanmaktı. Sığır çobanları  çayın taşı ile çayın kuşunu avladılar. Bu noktada  Birleşik Peşmerge Ordusu projesini  uygulamaya çalışıyorlar.

Suriye’de Kürt birliğini geliştirme çabaları, SDG’nin yeni Suriye’deki gelecekteki rolüne ilişkin tartışmaların karmaşık bir noktasına denk  geliyor. 16 Ocak’ 2025’te, Irak merkezli Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) başkanı Mesud Barzani,  iki büyük Kürt lideri arasındaki çığır açıcı bir görüşmede ilk kez Suriye Demokratik Güçleri  başkomutanı Mazlum Abdi ile  bir araya geldi.

İkili, Esad rejiminin düşmesinden sonra Suriye’deki farklı Kürt siyasi hareketleri arasında birliği teşvik etme çabalarını  ele almıştı.  Görüşme sonrası KDP Başkanı Mesud Barzani SDF Komutanı  Mazlum Abdi’ye Suriye’deki Kürtleri birleştirmek, Şam ile diyaloğa girmek ve dış etkiyi sınırlamak için çalışmasını tavsiye ettiğini söylemişti.

SDG’nin omurgasını, Suriye’deki Kürt Demokratik Birlik Partisi’nin (PYD) silahlı kanadı Halk Koruma Birlikleri (YPG) oluşturuyor.Kuzeydoğu Suriye’nin büyük kısmını kontrol eden SDG, 2018’de bölgede fiili özerk bölge ilan etti. Hiçbir ülke tarafından resmen tanınmayan bu yönetim, özellikle IŞİD’e karşı mücadelede ABD’nin desteğine sahip.

Türkiye’nin baskılamasıyla SDG içindeki Kandilden  Kuzeydoğu Suriye’ye  ihraç edilen PKKlı teröristlerin Suriye’den ayrılarak   kendisini fesh etme süreci yaşayan PKK ile irtibata geçmeden Peşmerge ordusuna duhul etmek için hazırlık yaptıkları biliniyor.

Bir kısmının  İran ile anlaşmalı olarak  İran’a geçmek istedikleri ve Kandil’deki yöneticilerin İranlı yetkililerle görüşmelerde bulundukları belirtiliyor.  Evet Birleşik Peşmerge Gücü zaten var.  Ancak Trump’ın Yemen’deki Husilere  yönelik saldırı emrini vermesi, yakın zamanda İran’ın da  Trump’ın bu talimatında hissesine düşeni alacağını gösteriyor.

Türkiye İran’la Amerika’nın hatırı için savaşmaz. Amerika kararını çoktan vermiş. Birleşik Pesmerge Gücünü cepheye sürecekler. İran’ın dostu Bafıl Talabani bile belki ilk kurşunu sıkmak için koştura koştura gittiği cepheden fotograf paylaşabilir.

Kısmi Kaynakça

https://www.sbb.gov.tr/buyume/

https://www.kurdistan24.net/en/story/396186

https://www.bbc.com/turkce/articles/cx2g52wqy0lo

https://www.rudaw.net/turkish/kurdistan/050220254

https://kids.britannica.com/students/article/gross-domestic-product-GDP/627635

https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2024/October/weo-report?c=5

https://www.fpri.org/article/2023/10/peshmerga-reforms-navigating-challenges-forging-unity/

#https://www.atlanticcouncil.org/blogs/menasource/a-better-solution-to-the-kurdish-arms-issue/

https://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/kurdish-unity-efforts-gain-momentum-amid-uncertain-future-syria

https://m.nerinaazad2.com/tr/news/kurdistan/bashur/abd-pesmergenin-birlesmesi-icin-buyuk-adimlar-atildi-67d67bc3ce86