Rossiya Segodnya Uluslararası Haber Ajansı ve Russia Today Genel Yayın Yönetmeni Margarita Simonovna Simonyan, faillerinden biri olduğu iddia edilen kişinin 4 Mart'ta Türkiye'den Rusya’ya geldiğini söylemesiyle gözler Türkiye’ye çevrildi. Lakin burada “şeytanın gör dediği” bir ayrıntı var.

Teröristlerle ilgili İstanbul ayrıntısını servis eden Margarita Simonyan, Rusya'nın güneyindeki Krasnodar şehrinde Osmanlı İmparatorluğu'ndan gelen Ermeni mültecilerin torunları Simon Sarkisovich Simonyan ile Zinaida Simonyan’ın çocuğudur. Simon Sarkisovich Simonyan; Sarkis Simonyan’ın oğludur.

Margarita'nın dedesi Sarkis Simonyan'ın Truth for My Grandchildren /Torunlarım İçin Hakikat adlı yayınlanmış kitabı var. Simonyan’ın aslen Trabzonlu olan babasının ailesi, Alman Genelkurmayının planladığı 1915 Ermeni tehciri sırasında Kırım'a yerleşmiş. İkinci Dünya Savaşı sırasında, Stalin'in NKVD gizli polisi tarafından binlerce Hemşinli Ermeni ile birlikte Urallar'a sürgün edilmişler.

1915 olayları sırasında babaannesinin ailesi birlikte Trabzon'dan Kırım'a göçtüğünü, babaannesinin Soçi'de büyüyüp 18 yaşına kadar Rusça bilmediğini, babasının da ailede bir Rus ile evlenme izni verilmediğini kendisi anlatmış. 1996’dan itibaren Rusya’daki terör eylemlerine katılanların etnik kimliklerinden dolayı kendince haklı olarak Müslüman etnistenin nüfusunun artmasından endişeli olduğunu gizlemiyor. Ama bu kesinlikle İslamofobi düzeyinde değil. Kendisi de 18 yaşında iken ABD tezgâhından geçmiş.

ABD’nin New Hampshire eyaletine bağlı Grafton ilçesindeki 3.500 nüfuslu Bristol kasabasında bir yıl kalmış. Sonra da doğduğu kasabada gazeteciliğe başlamış. Orada ne yaptı, kimlerle görüştü, nasıl bir eğitim aldı, CIA’ya falan angaje oldu mu?

Bu sorular cevap bekleyedursun, Margarita Simonyan’ın, diaspora Ermenileri ile arası iyi. Ne bileyim yaşam öyküsündeki bu ayrıntılar nedeniyle teröristlerin İstanbul detayının Margarita Simonyan tarafından açıklanması veya açıklattırılması, sizi bilmem lakin bana oldukça manidar geldi. Herhalde kendisini hem Ermeni hem de Rus olarak tanımlayan Simonyan’ın Ermeni damarı tutmuş olmalı. Ama Ekim 2022'de Ermeni yetkililer tarafından ülkeye girişi yasaklanmış bir gazeteci.

Margarita Simonyan’ın paylaştığı video görüntülerinde aksanlı bir Rusça konuşan şüpheli, İstanbul'u kast ederek "Orada belgelerimin süresi geçti ve ben de sınırı aşıp buraya geldim" diyordu. Bir anda buz gibi hava esti. Kısa süreli olsa da sanki Türkiye bu insanlık dışı tertibin içindeymiş gibi bir imaj oluştu. Margarita Simonyan üzerine düşeni yapmıştı.

İstanbul'dan geldiğini söyleyen Shamsidin Fariduni/ Feridun Şemseddin isimli Tacik asıllı teröristti. Bu insanlık düşmanı teröristin İstanbul'dan Moskova’ya ne zaman ve nasıl gittiğine dair soruların cevabına ilişkin detay paylaşım merkezi Londra'da bulunan haber ajansı Reuters’den geldi; bu kişinin uçakla İstanbul’dan Moskova’ya 4 Mart’ta geçtiği belirtildi.

Bu terörist, 1998 doğumlu Feridun Şemseddin. 36 yaşındaki Tacik terörist, dört şüpheli arasında en istikrarlı yaşam onunkisi. Tacikistan doğumlu Rusya'da yaşayan bir Tacikistan göçmeni ve Tacik vatandaşlığına sahip. İkamet bilgileri, terör saldırısının gerçekleştirildiği Moskova banliyösü Krasnogorsk'ta kayıtlı.

Krasnogorsk; Moskova metrosunun Arbatsko- Pokrovskaya hattı ile Myakinino istasyonundan Moskova'ya bağlanıyor. 150 bin civarında nüfusu mevcut. Feridun Şemseddin, bir döşeme fabrikasında çalışıyor. Daha önce herhangi bir sabıkası bulunmuyor. Evli ve 8 aylık bir bebeği var.

Sorgusunda saldırıyı gerçekleştirmesi için kendisine 500.000 ruble (yaklaşık 5.425 dolar) teklif edildiğini söylemiş. Bu rakam, onun Tacikistan'da alabileceği aylık maaşının yaklaşık 2,5 yıllık ücretine eşdeğer.

Feridun Şemseddin, soruşturma kayıtlarına göre terörist grubun lideri. Terörist ekibi, kendi tanıdıklarından oluşturmuş. Olayın planlayıcısı ve finansörü. Terör eylemi talimatını ismini bilmediği birinin kendisine yaklaşık bir ay önce Telegram'dan ulaşarak verdiğini söylüyor. Bir sonraki aşamada baskında kullandıkları silah ve mühimmat kendilerine ulaştırılmış. Kendisini tutan kişilerin, konser salonundaki herkesin öldürülmesi yönünde talimat verdiğini de söyledi. Bir vaiz yardımcısından onay aldığını da vurguladı.

Muhtemelen İstanbul’da yerleşik IŞİD yandaşlarından olabilir. İstanbul’da her türlü gayri ahlaki ve gayri insani fetva verebilecek tıynette vaiz bulmak sorun değil ki? Yeter ki siz paradan haber verin. Hatırlarsanız iki ay önce İstanbul Katolik Kilisesine saldıran teröristler yakalanmış, Tacikistan uyruklu A.K. ile Rusya uyruklu D.T. oldukları belirlenmişti.

Hatta şüphelilerin olayda kullandıkları aracın bir yıl önce Polonya’dan Türkiye’ye getirildiği ve aracın olay gününe kadar hiç trafiğe çıkmadığı tespit edilmişti. Belki kiliseye saldıranlara da aynı vaiz yardımcısı fetva vermiştir.

Feriduni, ifadesinde “Rusya'da haklarında gıyabi mahkumiyet kararı olan ve arananlar listesine alınan Vahabi/Selefi vaizlerden Abdullah Kostekskiy ve Ebu Umar Sasitlinskiy’in şu anda Türkiye'de yaşadıklarını söylemiş. Bu isimlerin, vaaz verdikleri kendi medya merkezleri yani TV kanalları varmış.  IŞİD’e katılan Tacik cihatçılar çoğunlukla Ensarullah Cemaati ile bağlantılı. Tacikistan istihbarat birimine dayandırılan iddialara göre, Ensarullah Cemaati, Özbekistan İslami Hareketi’nin bir kanadı.

İstanbul’da yerleşik güçlü bir Tacik mafyası ve cemaati mevcut. Bunların bir kısmı Afganistanlı Tacik. Zaman zaman kendi aralarında silahlı çatışmalara giriyorlar. Aksaray Mesih Paşa Mahallesi'nde etkinler. Tacikistan'dan gelen iş insanlarını tehdit ederek paralarını alıyorlar.

İstanbul; Tacikistanlı muhalif liderlerin neredeyse merkez üssü. Tacikistan Yüksek Mahkemesi tarafından terör örgütü ilan edilerek faaliyetleri yasaklanan Tacikistan İslami Uyanış Partisi'nin yöneticilerinden Kamardin Begov hakkında Interpol’de bulunan Kırmızı Bülten kararı, 2018’de Uluslararası Mülteci Hakları Derneği’nin girişimiyle kaldırılmıştı.

Bu isimlerin Türkiye’ye gelişleri Kuzey Kafkasya’da resmi seküler duruşa karşı çıkan İslami liderler, ülkeyi terk etmek zorunda kalmasıyla başlayan bir süreç. Örneğin, şu anda Türkiye'de ikamet eden ve Rusya'da terörü finanse etmekle suçlanan Dağıstanlı vaiz Ebu Umar Sasitlinsky, bunlardan biri. Sıklıkla Rus yetkililerin Kafkasya'daki Müslümanlara uyguladığı baskıyı kınayan açıklamalar yapıyor.

Rus Silahlı Kuvvetlerinin Suriye ve diğer ülkelerdeki Müslüman kardeşlerinin öldürülmesine karışması nedeniyle, gönüllü olarak sözleşme imzalayan ve Rus ordusunda görev yapanların artık Müslüman olarak kabul edilmemesi gerektiği görüşünde. Ayrıca Ukrayna'da Rus ordusunda görev yaparken ölenlerin şehit statüsüne ulaşamayacağına dair fetvası var.

Rus yetkililer tarafından terörizme katılmakla suçlanan bir diğer önde gelen Dağıstanlı İslam figürü Abdullah Kosteksky/Abdullah Kostekci, Müslümanların tağut/zalim ve İslam’ı inkar eden ordularında savaşmasının haram/yasak olduğunu belirtiyor.

Abu Umar Sasitlinsky ve Abdullah Kosteksky'nin Dağıstan'da önemli bir takipçi kitlesi var. Cihatçı örgüt Kafkasya Emirliği'nin Dağıstanlı ruhani lideri Abdullah Kosteksky, Yahudilere ve var olmaması gerektiğini düşündüğü İsrail Devleti'ne yönelik şiddeti, doktrinsel olarak meşrulaştıran radikal tutumuyla öne çıkıyor.

Rus devlet haber ajansı Ria Novosti, Feridun Şemsettin isimli teröristin İstanbul'da çekilen fotoğraflarını paylaştı. Teröristin 23 Şubat'ta Instagram hesabındaki fotoğraflarda Aksaray'ı gezdiği ve Fatih Camii'ne gittiği görülüyor. Teröristin turist gibi gezdiği İstanbul'da serpme kahvaltı keyfi yapması da dikkat çekiyor.

Fotoğrafların neredeyse tamamında, konumun Aksaray semti olduğu belirtildi. Neden İstanbul'a geldikleri şimdi daha iyi anlaşılıyordur umarım.

Rusya’da 139 kişinin hayatını kaybettiği konser salonundaki terör saldırısının ardından yakalanan Shamsidin Fariduni, saldırıyı para için gerçekleştirdiğini, kendisine 500 bin ruble (5,400 dolar) teklif edildiğini söyledi. Fariduni, 4 Mart’ta Türkiye’den Rusya’ya giriş yaptığını ve ismini vermediği bir kişi tarafından Crocus City Hall’da gerçekleşen katliamı 5.400 dolar karşılığında yaptıklarını belirtmiş. Fariduni'nin vizesi bittiği için Rusya'dan çıkış yaparak Türkiye'ye geldiği ve sonrasında tekrar Moskova'ya gittiği sorgu kayıtlarında yer alıyor.

IŞİD'in üstlendiği kanlı saldırıyı düzenleyen hepsi Tacikistan vatandaşı olan 4 terörist, çıkarıldıkları mahkemede tutuklandı. Mahkeme “Moskova Basmanny Bölge Mahkemesi şüphelilerden Dalercon Mirzoyev, Saidakram Murodali Raçabalizoda, Shamsidin Fariduni/ Feridun Şemseddin ve Muhammadsobir Fayzov hakkında 1 ay 28 gün tutukluluk kararı verdi”

Tutuklanan şüpheli teröristlerin en küçüğü olan Muhammadsobir Fayzov, Tacikistan'ın başkenti Duşanbe’den. 19 yaşında, bekar.  Orta öğrenim mezunu, geçici işsiz. Daha önce Moskova'nın kuzey doğusundaki beş saatlik sürüş mesafesindeki Ivanovo şehrinde bir berber dükkanında çalışıyordu.

Tutuklanan Kırgızistan kökenli Rusya vatandaşı Alişer Kasimov'un saldırıyı düzenleyen şüphelilere dairesini kiraya verdiği iddia ediliyor.

Saidakrami Rachabalizod’ın da Türkiye’den gittiği tespit edildi. Saidakram Rajabalizoda’nın ise 5 Ocak’ta İstanbul’a gelerek Fatih’te bir otelde bir süre kaldığı, daha sonra Fariduni ile aynı uçakta Moskova’ya döndüğü belirlendi. Saidakram Rachabalizoda'nın tutuklanması sırasında kulağının bir kısmı kesildi. Rachabalizod  Podolsk'ta kayıtlı Tacikistan vatandaşı.

Mahkeme, 2018 yılında ülkede 90 günden fazla kaldığı için kendisine 5.000 ruble para cezası verdi ve Rusya Federasyonu'ndan "bağımsız olarak gözetim altında" ayrılmasına karar verdi. Moskova'nın Podolsk bölgesinde parke döşeme fabrikasında çalışıyor.

Diğer bir tutuklu Dalerdzhon Mirzoyev ise 32 yaşında, evli ve büyüğü 2018 doğumlu olmak üzere dört çocuk babası. Moskova’da otobana yakın bir yerde bir hostelde kaldığını söyleyen Mirzoyev, uçuş verilerine göre Tacikistan ve Moskova arasında sık sık seyahat etmiş. Soruşturmaya göre; grubun lideri Dalerjon Mirzoev. Duruşmada 32 yaşındaki Mirzoev'in aslen Tacikistanlı olduğu ve Novosibirsk'teki 3 aylık kayıt süresinin dolduğu ortaya çıktı. Kalıcı bir işi yoktu.

Moskova saldırısını yapan Tacik teröristlerin uzun süredir Moskova'da ikamet ettikleri, oturma sürelerini uzatmak için Türkiye'ye giriş-çıkış yaptıkları öne sürüldü. Saldırganlar hakkında herhangi bir tutuklama emri bulunmadığını, yani Türkiye ile Rusya arasında serbestçe seyahat edebildiler.

Afganistan sınırındaki Tacikistan, Orta Asya'da eski bir SSCB cumhuriyeti olan ve İslam Devleti'nin Horasan İslam Devleti şubesi aracılığıyla  faaliyet gösterdiği bir ülke. Saldırı sonrası Ankara-Moskova hattındaki güvenlik ve diploması heyetlerinin sürdürdüğü görüşmelerde de dikkat çekici bilgiler paylaşıldı. Saldırıda IŞİD’in Horasan Vilayeti kolunun izleri olduğu, Türkiye tarafından ilk kez dile getirildi.

Türkiye’deki örgütlenmeye işaret edilirken iddianameye işaret edilerek şunlar kaydedildi: “Horasan yapılanmasının Türkiye’yi üs olarak kullandığı ve geçişlerin Türkiye üzerinden yapıldığına dair haberler, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nca IŞİD Horasan Vilayeti koluna ilişkin hazırlanan iddianameye dayanıyordu. Buna göre, ‘IŞİD Horasan’, elemanların temini, barındırılması ve militanların İran üzerinden Afganistan’a geçirilmesi amacıyla Türkiye’yi kullanıyordu.”

Söz konusu iddianamede yer alan tespitler şöyle:

“Horasan yapılanması için özellikle son yıllarda Türkiyeli militanların yanı sıra Orta Asyalı (Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan) militanlar örgütleniyor. İran üzerinden Afganistan’a geçirilecek bu militanlar Türkiye’ye geldiklerinde IŞİD Horasan Vilayeti’nin İstanbul sorumlusu tarafından karşılanıp Fatih, Aksaray ve Kumkapı civarlarındaki otellere yerleştiriliyor.

Örgütün Horasan sorumlusu aracılığı ile sahte ‘Afganistan ülke kimlikleri’ verilen militanlar Van ve Ağrı üzerinden İran sınırını geçiyor. Sınır geçişinde görevlilere ve giriş yaptıktan sonra da İranlı yetkililere Afgan olduklarını beyan ediyorlar. Bu militanlar daha sonra yeniden legal yolla hareket etmek istediklerinde saklanmış olan pasaportları kullanıyorlar.”

El Kaide’nin güçlü olduğu dönemde maddi ve manevi olarak desteklenen grup, kısa zamanda Orta Asya'ya yayıldı. Horasan örgütüne verilen bu desteğin, şimdiyse büyük ölçüde kuruduğu tahmin edilse de bunun bir tarihi yanılgı olduğu ortada.

2015’te Suriye ve Irak’ta DAEŞ’e katılan 100 ülkeden toplam 30 bin teröristten 4 bin 700’ü eski Sovyet ülkelerindendi ve çoğunun örgüt tercihleri El Nusra Cephesi ve DAEŞ olmuştu.

Sadece Rusya’dan katılan “Atlantikçi cihatçılar”ın sayısı 2 bin 400 kişiydi ve büyük kısmını Kuzey Kafkasya kökenliler oluşturuyordu. Aynı yıl Rusya’da, Suriye ve Irak’taki savaşçı gruplara katıldığı için hakkında soruşturma açılan kişi sayısı 889 civarındaydı.

DAEŞ saflarına eski Sovyet coğrafyasından katılanlar, bu bölgelerde örgütlü “Kafkasya Emirliği” ve Horasan Vilayet örgütleri ile bağlantılıydı.  “Kafkasya Emirliği” ilk dönemlerde El-Kaide’ye bağlıydı ve DAEŞ liderine biattan uzaktı.

Bu nedenle Suriye’deki iç çatışmalar başladığında örgütün militanları El Kaide kökenli gruplarla birlikte hareket etti. Aynı dönemde “Horasan Emirliği”ne katılanlar, Orta Asya ülkelerindeki Özbekistan İslam Hareketi, “İslami Cihat” gruplarıydı ve bu grup mensupları DAEŞ lideri Ebu Bekir Bağdadi’ye biat etmekte zorlanmadı.

Doğu Türkistan Uygur Özerk Bölgesi, Afganistan, Pakistan ile İran Türkleri’nin de yer aldığı savaşçı grupları, Suriye ve Irak’ta savaşa fiilen katıldılar. Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan, Türkmenistan ve Tacikistan’dan Suriye ve Irak’taki çatışmalara katılanlarla ilgili batı kaynaklarına göre, 2 bin 46 savaşçı, adı geçen ülke kaynaklarına göre 4 bin civarında savaşçının DAEŞ’e iştirak ettiği iddiası mevcut.

Putin, aralarında dört silahlı şüphelinin de bulunduğu 11 kişinin gözaltına alındığını ve bu kişilerin Ukrayna'ya sızmak için Moskova'nın yaklaşık 340 kilometre güneybatısındaki Bryansk bölgesine gittiklerini söyledi. Moskova'nın yakın müttefiki Tacik hükümeti, saldırıya karıştığı iddia edilen Tacikler hakkında Rus yetkililerden herhangi bir "resmi bilgi" almadığı konusunda ısrar ediyor.

Ancak Tacikistan İçişleri Bakanlığı, şüphelilerden üçü hakkındaki raporları hızla reddetti. Saldırı sırasında adamlardan ikisinin Tacikistan'da evlerinde olduğunu, üçüncüsünün ise Moskova'ya 600 milden fazla uzaklıktaki Rusya'nın Samara şehrinde iş başında olduğunu söylediler.

Özellikle Kafkaslarda Selefilik ABD’nin bölgedeki jeopolitik amaçları doğrultusunda bu gerici dinci grupları destekleyen hamleleriyle, bölge insanlarına şiddetle dayatıldı. CIA daha 1950’lerde, laik Arap milliyetçiliğini ve komünizmi zayıflatmak için “Müslüman Kardeşler” ile işbirliği yaptı, bu politika daha sonra Suudi Arabistan tarafından da desteklendi.

ABD ve İslamcıların yasak aşkının en ateşli olduğu dönem, ABD’nin Sovyetler Birliği’ni Afganistan’dan atmak için Mücahitleri silahlandırdığı 1980’lerdi. Bu, ABD tarihindeki en geniş çaplı ve en uzun süreli gizli operasyondu. Gulbeddin Hikmetyar gibi Kabil Üniversitesi’nde kadın öğrencilerin yüzüne asit atmakla ünlenmiş Usame Bin Ladin ortakları, CIA fonlarının en gözde alıcılarıydı.

Sovyetler Birliği çöktükten sonra, Amerika tarafından silahlandırılmış Mücahitler, El Kaide ve Taliban’a dönüştü. ABD, benzer kirli bir oyunu da altı yılı aşkın süredir Suriye’de oynuyor. Suriye hükümetini zayıflatmak için El Kaide’ye bağlı isyancı grupları bilerek silahlandırarak ABD, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana dünyanın en büyük mülteci krizini yarattı; ki bu da batıda aşırı sağın yeniden dirilmesini körükledi. ABD, küresel emperyalist çıkarları doğrultusunda Suudi Arabistan’ın El-Kaide ve IŞİD gibi dünya genelindeki Selefi cihatçı gruplara ilham kaynağı olan zehirli Vahhabi ideolojisini yaymasına izin veriyor.

Nitekim NATO eski Komutanı General Wesley Clark, CNN’e verdiği röportajda şunu itiraf etti: “Daiş, dostlarımız ve müttefiklerimiz tarafından Hizbullah’ı yoketmek için kuruldu.”  Edward Snowden, Irak Şam İslam Devleti’nin İngiliz ve Amerikan Gizli Servisleri tarafından kurulduğunu ve Mossad tarafından eğitildiğini açıklamıştı.

Snowden’in ifadesine göre; “Eşekarısı Yuvası” (The Hornet’s Nest) adı verilen Gizli Operasyon ile dünyadaki bütün İslamcı radikallerin bir mekanda toplanması düşünülmüştü. NSA dokümanlarına göre, bölgedeki Siyonist varlığın ve Yahudi Devleti’nin korunması için tek çözüm sınırların ötesinde bir düşman yaratmaktı. Ebu Bekir Al Bağdadi, Mossad tarafından askeri, teolojik ve konuşma eğitimlerinden geçirilmişti.

Moskova'daki insanlık dışı, ilkel ve vahşi terörist saldırganlığın arkasındaki gücü ta 1998’de ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Zbigniew Brzezinski ifşa etmiş. İslamcı muhafazakarları desteklemekten pişman olup olmadığı sorulduğunda Brzezinski; “Dünya tarihinde daha önemli olan hangisi? Taliban mı yoksa Sovyet imparatorluğunun çöküşü mü? Birtakım heyecanlı Müslümanlar mı yoksa orta Avrupa’nın özgürleşmesi ve soğuk savaşın bitmesi mi?” diye cevap vermişti.

Tacikistan; Özbekistan, Kırgizistan, Afganistan ve Çin ile komşu.  Rusya Federasyonu ile sınır komşuluğunun bulunmamasından dolayı Rusya karşıtı konumlanabiliyor. ABD ile sıkı fıkı. 2022 yılının Haziran ayında ABD Merkez Komutanı (CENTCOM) Michael Kurilla, Duşanbe’yi ziyaret etmişti.

10-20 Ağustos 2022 tarihlerinde Tacikistan’da Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) komutasında “Bölgesel İşbirliği-2022” tatbikatı yapılmıştır. Söz konusu tatbikatta Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Moğolistan ve Pakistan Orduları da yer almıştı.

Kurilla, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman ve Tacikistan Savunma Bakanı Şerali Mirzo’yla bir araya gelmişlerdi. Görüşmelerde, Tacikistan ile ABD arasındaki münasebetlerin geliştirilmesi ve özellikle de askeri-güvenlik alanında işbirliğinin güçlendirilmesi konuları ele alınmıştı.

Kurilla, Washington yönetiminin Tacikistan’a ülke güvenliğini güçlendirme amacıyla 330 milyon dolar değerinde yardım yaptığını söylemişti. ABD’nin Tacikistan Büyükelçiliği’nin sitesinde yayımlanan yazıda ise 30 yılı aşkın bir süredir ABD’nin ülkeye 1,8 milyar dolardan fazla yatırım yaptığı ve bu kaynakların, ülkede ekonomik kalkınma, gıda güvenliği, sağlık hizmetleri, temiz su, eğitim, güvenlik, elektriğe erişim ve iki ülkenin halkları arasında bağların güçlendirilmesi için harcandığı ifade edilmiştir. Nitekim Tacikistan, Orta Asya ülkeleri arasında ABD’den en fazla destek alan devlet konumundadır.

Önümüzdeki günlerde Rusya'nın teröre karşı nasıl tepki vereceğini hep birlikte göreceğiz. Kırgızistan ve Tacikistan arasındaki geçici bir süre için dondurulan sınır anlaşmazlığının yeniden alevleneceği söylenebilir.    Tacikistan'da yatırımı olan veya yatırım yapmayı planlayan Türk iş insanları daha dikkatli olmalı. Yoksa bu coğrafyada bedel ödeyen çok olur. Kimsenin gözünün yaşına bakmazlar!

.

Ömür Çelikdönmez, dikGAZETE.com

омюр челикдёнмез, Дикгазете

Seçilmiş Kaynakça

https://re-russia.net/en/review/346/

https://www.bristolnh.gov/about-bristol

https://www.kp.ru/daily/26156.4/3043882/

https://auroraprize.com/en/margarita-simonyan

https://vz.ru/columns/2017/10/30/893020.html

https://www.rudaw.net/turkish/world/230320246

http://echo.msk.ru/blog/echo_rating/1021396-echo/

https://www.ankasam.org/tacikistanda-abd-askeri-tatbikati/

https://www.rbc.ru/rbcfreenews/66010e2b9a7947196354ad4d

https://www.manaz.net/isid-cia-ve-mi6-kurdu-mossad-egitti-svr-seyretti/

https://sendika.org/2017/03/abdnin-selefi-cihatcilarla-yasak-aski-rania-khalek-408299

https://www.ekonomim.com/dunya/katliami-5400-dolar-icin-yapmis-haberi-735874

https://fatihaltayli.com.tr/kose-yazisi/2024/03/25/32-dolara-adam-oldurenler-aramizda-dolasiyor

https://www.sarigolgundem.com/moskova-saldirisini-yaptigi-iddia-edilen-feridun-semsettin-kim

https://yeniyasamgazetesi5.com/daisin-crocus-katliaminda-adi-gecenlerin-sisli-fatih-basaksehir-izleri/

https://www.gazeteduvar.com.tr/moskova-saldirgani-aksaraydan-fotograf-paylasmis-haber-1679122

https://rusarminfo.ru/2019/06/27/chistokrovnyj-armyanskij-kazak-margarita-simonyan-pokazala-otca/

https://www.sozcu.com.tr/moskova-yi-kana-bulayan-teroristin-istanbul-fotograflari-ortaya-cikti-p33854

https://www.ntv.com.tr/turkiye/tacikistanli-ceteler-istanbulda-catisti-1-olu,jISX7EPcbEq53ATfBNrJfA

https://novayagazeta.eu/articles/2023/11/05/for-the-putin-regime-muslims-are-now-a-very-enticing-prospect-en

https://iz.ru/1671184/2024-03-25/odin-iz-uchastnikov-napadeniia-na-krokus-publikoval-fotografii-iz-stambula

https://www.timesofisrael.com/putin-concedes-moscow-attack-carried-out-by-radical-islamists-links-them-to-kyiv/

https://velev.news/dunya/moskova-saldirisi-zanlisinin-fotograflari-ortaya-cikti-istanbulda-serpme-kahvalti-yapmis/

https://turkish.aawsat.com/dünya/4927851-moskova-saldırısı-şüphelisinin-sorgu-videosu-4-martta-türkiyeden-geldim

https://azon.global/uz/posts/halqaro-hayot/krokus-siti-xoldagi-terakt-gumonlanuvchilar-haqida-tafsilotlar-malum-boldi

https://apnews.com/article/russia-shooting-concert-hall-islamic-state-tajikistan-f593d4fb318198a7674a3f51fdd018c6

https://www.star.com.tr/guncel/turkiyedeki-tacik-siyasetci-hakkindaki-kirmizi-bulten-karari-kaldirildi-haber-1320832/

https://www.vedomosti.ru/society/articles/2024/03/26/1027941-v-sizo-napravleni-sem-figurantov-dela-o-terakte-v-krokuse

https://thesportsgrail.com/who-is-shamsiddin-fariduni-suspect-arrested-in-the-crocus-city-concert-hall-moscow-shooting-attack/

https://bianet.org/haber/turkiye-dunyadaki-tum-cihatci-cetelerin-marifetlerini-hep-bir-arada-sergiledikleri-bir-harikalar-sirki-293491

https://www.dikgazete.com/yazi/biz-horasan-erenlerini-bilirdik-horasan-teror-orgutu-de-nereden-cikti-makale,3857.html-3857.html

https://www.dikgazete.com/yazi/polonya-dis-istihbarat-teskilati-agencja-wywiadu-nun-istanbul-daki-kilise-saldirisinda-parmagi-var-mi-6494.html

https://www.aa.com.tr/ru/мир/двое-из-нападавших-на-крокус-сити-холл-въезжали-в-турцию-чтобы-обновить-срок-проживания-в-россии/3174761